Tôi nh́n quanh. Phía sau tôi là một cái giường gỗ đóng
đinh thô sơ với chăn chiếu cuộn tṛn. Một Đạo sinh đang ngồi đọc sách ở đó.
Tôi thật ngạc nhiên, nhưng không dám quấy rầy anh mà chỉ nh́n hàng mưa giăng
xám trắng lung linh qua khe nứt. Trời mưa tầm tă đến nỗi tôi không dám liều
lĩnh quay trở ra.
"Không sao, khách quan cứ ở lại đây trong chốc lát". Đó
là lời nói đầu tiên của anh khi anh bỏ quyển sách xuống.
Anh có mái tóc dài đến vai, mặc bộ áo chùng màu xám. Anh
trông vào khoảng ba mươi tuổi.
"Tiên sinh có phải là một trong những Đạo gia ở núi này
không?". Tôi hỏi.
"Chưa phải đâu. Tôi chỉ chẻ củi công quả cho chùa thôi".
Anh trả lời.
Trên giường của anh, một tờ Nguyệt san Tiểu thuyết nằm úp
mặt.
"Tiên sinh thích đọc loại này sao?". Tôi hỏi.
"Tôi đọc cho qua thời gian " Anh nói một cách bộc trực.
"Anh ướt hết rồi, trước tiên phải hong người cho khô đi đă". Nói rồi anh
mang đến một chậu nước nóng lấy từ trong chiếc ấm trên bếp và một khăn lau.
Tôi cảm ơn anh, cởi áo rửa ráy và lập tức cảm thấy dễ
chịu hơn.
"Đây quả thật là một nơi trú ẩn lư tưởng!" Tôi nói khi
ngồi xuống trên một súc gỗ đối diện. "Tiên sinh sống trong hang này à?"
Anh nói anh đă sống ở một ngôi làng dưới chân núi, nhưng
anh ghét đa số họ, anh trai và chị dâu, những người láng giềng và những cán
bộ trong làng.
"Tất cả bọn họ đều coi tiền là trên hết và lúc nào cũng
chỉ nghĩ đến lợi nhuận" Anh nói, "Tôi không có việc ǵ để làm với họ cả"
"V́ vậy tiên sinh chẻ củi để kiếm sống?"
"Tôi thoát trần cách đây một năm rồi, nhưng vẫn chưa được
chính thức chấp nhận "
"Tại sao vậy?"
"Đại lăo ḥa thượng muốn xem tôi có thành tâm không, ḷng
tôi có kiên tín hay không"
"Khi đó họ sẽ chấp nhận tiên sinh?"
"Vâng"
Điều này chứng tỏ anh tin tưởng một cách chắc chắn rằng
anh luôn thành tâm.
"Tiên sinh không cảm thấy chán khi sống trong cái hang
này suốt sao?" Tôi nói và liếc vào tờ tạp chí.
"Ở đây b́nh yên và thư thái hơn ở dưới làng", anh trả lời
một cách điềm đạm, không để ư rằng tôi đang trêu chọc anh ta. "Vả lại tôi
cũng tu tập hàng ngày", anh nói thêm.
"Tiên sinh có thể cho tôi biết đang nghiên cứu ǵ không?
Anh ta kéo từ dưới chiếu ra một tập sách Nhật Đạo học
tŕnh.
"Tôi đang đọc một vài tiểu thuyết bởi v́ những ngày mưa
như thế này tôi không thể nào làm việc"
"Những thứ này có ảnh hưởng đến việc tu tập của Tiên sinh
không?" Tôi thật ṭ ṃ muốn biết.
"A, tất cả những thứ này chỉ là những chuyện nam nữ
thường t́nh thôi mà" anh trả lời với một nụ cười thoải mái. Anh kể rằng anh
đă đến trường trung học và học văn chương, và khi không có ǵ để làm, anh
đọc một ít. "Trong thực tế, đời sống con người chung qui là những thứ này
thôi mà".
Tôi không thể tiếp tục hỏi xem anh đă từng có vợ hay chưa
và cũng không thể hỏi anh về những mối bận tâm riêng của một người đă ly
trần thoát tục. Cơn mưa như trút vẫn đều đều nhưng có phần dịu đi.
Tôi không quấy rầy anh thêm nữa. Tôi ngồi với anh một
thời gian dài trong trầm tư mặc tưởng, và lăng quên trong tiếng mưa.
Tôi không nhận ra cơn mưa đă dứt. Nhưng khi nhận ra, tôi
chợt tỉnh, cảm ơn anh và nói lời từ tạ.
Anh nói. "Không cần phải cảm ơn tôi, đó là cơ duyên"
Nơi đây là núi Thanh Thành .
Sau này, tại một ngôi cổ thạch tự trên ḥn đảo giữa sông
Ou, tôi gặp được một vị sư đầu cạo nhẵn, mặc một chiếc áo cà sa màu đỏ thẫm.
Vị sư chắp tay và quỳ mọp người xuống trước ngôi chùa. Khách thập phương vây
quanh nh́n. Vị sư khoan thai hoàn thành nghi lễ của ḿnh, đoạn cởi áo cà sa
bỏ vào trong một cái hộp giả da màu đen, nhặt chiếc dù có khắc chạm ở tay
cầm, gấp lại như một chiếc gậy rồi quay gót đi. Tôi đi theo ông, đến khi
cách xa đám khách thập phương đang nh́n ông cầu nguyện, tôi vượt lên và hỏi:
"Thưa đại sư, con có thể mời ngài một chén trà không ạ? Con muốn được thỉnh
giáo đôi điều về giáo lư nhà Phật?"
Ông nghĩ ngợi một chút rồi đồng ư.
Ông có một khuôn mặt khắc khổ, linh lợi, trạc tuổi năm
mươi. Hai ống quần của ông bó chặt ở bắp chân, ông bước đi mạnh mẽ do vậy
tôi phải nửa đi nửa chạy mới bắt kịp.
"Thưa đại sư, dường như đại sư chuẩn bị cho một chuyến đi
xa? Tôi nói.
"Tôi sẽ đi Giang Tây trước để thăm một vài vị lăo hoà
thượng, sau đó tôi sẽ đi một vài nơi khác".
"Con là người lữ hành cô độc. Tuy nhiên, con không giống
như đại sư, người thành tâm kiên định và có một mục đích thiêng liêng trong
trái tim ḿnh". Tôi phải t́m thấy một điều ǵ đó để gợi chuyện.
"Người lữ hành thật sự tức là không điểm đích, chính sự
thiếu vắng những mục đích đă tạo nên người lữ khách"
"Thưa đại sư, thầy là người ở vùng này chăng? Có phải đây
là cuộc hành tŕnh để giă từ nơi quê nhà? Thầy không có ư định quay trở
lại?"
"Đối với người đă xa lánh cơi trần th́ khắp mọi phương
bốn biển đều là quê nhà, đối với người đó cái gọi là quê nhà không hề tồn
tại"
Điều này làm cho tôi không nói thêm được ǵ nữa. Tôi mời
ông vào trong một quán trà trong công viên và chọn một góc yên tĩnh để ngồi.
Tôi hỏi pháp danh của ông, giới thiệu tên ḿnh rồi lại ngập ngừng.
Thế rồi ông lại mở lời trước. "Hăy hỏi điều ǵ mà anh
muốn t́m hiểu, không có điều ǵ mà một kẻ thoát tục lại không thể luận đàm
về nó".
Thế là tôi thổ lộ, "Nếu thầy không phiền, thưa đại sư,
con muốn hỏi v́ sao thầy lại xa lánh cuộc đời".
Ông mỉm cười, thổi những chiếc lá trà nổi trong chiếc
tách và nhấp một ngụm. Thế rồi, nh́n vào tôi, ông nói, "Dường như anh không
phải đang thực hiện một chuyến du hành b́nh thường, anh đang làm một công vụ
ǵ đặc biệt phải không?"
"Con không thực hiện một cuộc điều tra nào cả, nhưng khi
con nh́n thấy con người thanh thản của đại sư, con bỗng thấy đầy ngưỡng mộ.
Con không có một mục đích nào đặc biệt nhưng con vẫn không thể khước từ nó
được."
"Khước từ cái ǵ?" Một nụ cười đọng lại trên khuôn mặt
ông.
"Thưa, khước từ thế giới con người". Sau khi tôi nói
những điều này, cả tôi và ông đều cười.
"Thế giới con người có thể khước từ chỉ bằng cách lư giải
nó" Lời đáp của ông thật đơn giản.
"Quả thực là vậy". Tôi gật đầu nói, "nhưng con muốn biết
làm thế nào đại sư có thể khước từ nó"
Không c̣n giữ ǵn ǵ nữa, ông kể cho tôi nghe về những
điều đă trải qua trong đời ông.
Ông kể rằng khi ông mười sáu tuổi, vẫn c̣n đang học ở
trường trung học, ông đă bỏ nhà để tham gia cách mạng và chiến đấu trong một
năm như một du kích quân trong những vùng núi. Vào tuổi mười bảy ông theo
quân đội vào thành phố và nhận nhiệm vụ ở một ngân hàng. Ông có thể trở
thành một người lănh đạo trong đảng nhưng ông lại có ư nguyện nghiên cứu về
thuốc. Sau khi tốt nghiệp ông được bổ nhiệm công việc như một cán bộ tại một
trung tâm y tế thành phố mặc dù ông lại muốn được tiếp tục làm việc như một
bác sĩ. Một ngày nọ ông xúc phạm bí thư chi bộ của bệnh viện và bị khai trừ
ra khỏi Đảng, bị xếp loại phần tử hữu khuynh rồi bị điều về vùng nông thôn.
Đó là chỉ khi ngôi làng xây dựng một trạm y tế; và ông đă làm việc ở đó như
một bác sĩ trong vài năm. Trong thời gian này ông cưới một cô thôn nữ và ba
đứa con liên tiếp nhau ra đời. Tuy nhiên v́ một vài lư do nào đó ông muốn
cải đạo Thiên chúa và khi ông nghe rằng Đức Hồng y ở Vatican đến Quảng Châu,
ông đă đi đến đó để xin thỉnh giáo hồng y về đức tin. Kết cuộc là ông không
được gặp hồng y mà thay v́ vậy lại bị nghi ngờ v́ quan hệ với những người
ngoại quốc. V́ tội này bị ông thải hồi khỏi trạm y tế và không c̣n một sự
chọn lựa nào ngoài chuyện tiêu phí cuộc đời vào việc nghiên cứu y học cổ
truyền và sống nay đây mai đó. Một ngày nọ ông bỗng nhận ra _ Giáo hoàng
thật quá xa vời ở phương Tây, không với tới được, v́ vậy ông chỉ c̣n có thể
nương tựa vào Đức Phật. Tự lúc đó ông đă ĺa xa thế tục và trở thành một tu
sĩ. Khi kết thúc câu chuyện, ông cười vang.
"Thầy có c̣n nghĩ về gia đ́nh của Thầy nữa không?" Tôi
hỏi.
"Họ có thể tự sống được"
"Thầy có c̣n một chút lưu luyến nào đến họ không?
"Đối với những người xuất gia th́ không có sự lưu luyến
hoặc căm ghét"
"Khi đó họ ghét thầy?"
Ông nói rằng ông chưa bao giờ để tâm hỏi họ điều đó,
nhưng vài năm sau khi ông vào chùa, con trai lớn của ông đă đến và nói rằng
ông đă được minh oan trong việc bị nghi ngờ là phần tử cánh hữu và liên đới
với người ngoại quốc. Nếu ông trở về ông sẽ được đối đăi như một cán bộ cấp
cao và như là một nhà lăo thành cách mạng, được phục hồi lại chức vị cũ và
cũng nhận được truy lĩnh một khoản tiền lương lớn. Ông đă nói rằng ông không
màng đến một đồng nào và họ có thể chia chác nó. Thực tế là vợ ông và những
đứa trẻ đă không bị đối xử bất công có thể xem đó là sự đền bù cho ḷng tận
tụy của ông đối với niềm tin vào Phật giáo, từ đó về sau họ không đến nữa.
Sau đó ông bắt đầu cuộc ngao du và họ không c̣n biết ông ở nơi nào nữa.
"Bây giờ Thầy có khất thực theo đường không?
Ông nói mọi người ngày nay đều hảo tâm. Khất thực tệ hại
hơn là ăn xin, nếu ta t́m kiếm của bố thí, ta sẽ không đạt được điều ǵ. Ông
kiếm sống bằng cách hành nghề chữa bệnh lưu động. Khi đi hành nghề, ông mặc
thường phục, ông không muốn làm tổn hại đến h́nh ảnh của người tu sĩ.
"Phật giáo cho phép linh động như thế này sao?" Tôi hỏi.
"Đức Phật ở trong ḷng ta". Khuôn mặt ông trông thanh
thản và tôi tin rằng ông đă đạt đến sự giải thoát khỏi những phiền muộn
trong tâm. Ông đang bắt đầu thực hiện một cuộc hành tŕnh dài và rất an vui.
Tôi hỏi làm thế nào ông t́m thấy được nơi ở trên đường
đi. Ông nói bất cứ nơi đâu có đền chùa, ông chỉ cần ch́a tấm tăng tịch là
được đón nhận với ḷng hiếu khách. Tuy nhiên t́nh trạng hiện tại ở mọi nơi
xấu đi. Không có nhiều tu sĩ và tất cả họ phải làm việc để có cơm ăn áo mặc:
nói chung ở lại lâu dài th́ không thể được v́ không ai cấp dưỡng. Chỉ có
những đền chùa lớn là có trợ cấp của chính phủ nhưng số lượng rất ít ỏi, và
cố nhiên là ông không muốn làm tăng thêm gánh nặng cho mọi người. Ông nói
rằng ông là một lữ khách và đă từng đến nhiều vùng núi nổi tiếng. Ông nghĩ
rằng ḿnh có sức khỏe tốt và có thể đi bộ một cuộc hành tŕnh dài mười ngàn
li (dặm TQ, dài bằng 0,5km).
"Thầy có thể cho con xem tăng tịch của Thầy được không?"
Xem ra tấm giấy này hữu dụng hơn cái tờ ủy nhiệm thư mà tôi có.
"Đây không phải là tài liệu ǵ bí mật đâu, giới luật Phật
Giáo không có ǵ bí mật cả và có thể mở ra cho tất cả mọi người"
Ông lấy từ trong túi ở ngực ra một mẩu giấy lụa lớn được
gấp lại với h́nh Đức Phật ngồi xếp bằng trên ṭa sen ở phía trên. Nó được
đóng một dấu son h́nh vuông. Pháp danh của ông lúc thọ giới, học hàm học vị
và thứ bậc đều được ghi lên trên đó. Ông đă đạt đến điạ vị chánh trụ tŕ,
được phép thuyết pháp và giải quyết Phật sự.
"Có thể một ngày nào đó con sẽ đi theo những bước chân
của Thầy". Tôi cũng không biết là ḿnh có đang nói đùa hay không .
"Nếu vậy th́ chúng ta hữu duyên đó." Tuy nhiên, ông nói
hoàn toàn nhiệt thành. Nói xong những điều này, ông đứng dậy, chắp tay và
chào từ giă tôi.
Ông đi rất nhanh, và tôi đi theo ông một lát nhưng một
quăng xa ông đă biến mất giữa những người khách thập phương đông đúc. Tôi
nhận thức rơ rằng ḿnh vẫn c̣n nhiều nặng nợ với cơi thế tục này.
Sau đó, khi đọc những ḍng chữ trong Ly Lợi Tự, được xây
dựng vào đời nhà Tùy, phía trước Chùa Quả Thanh ở chân núi Thiên Đài, tôi
bỗng nghe một cuộc đối thoại.
"Tốt hơn là con nên quay trở về với cha", giọng một người
đàn ông vang từ phía bên kia bức tường gạch.
"Không, cha nên rời đi bây giờ đi." Đó cũng là một giọng
nam, nhưng lớn tiếng hơn.
"Đây không phải là mục đích của con, hăy nghĩ đến mẹ con"
"Cha hăy nói với mẹ là con dạo này rất tiến bộ"
"Mẹ con bảo cha tới đây, mẹ đang ốm"
"Mẹ ốm làm sao?"
"Mẹ con nói rằng bị đau ở ngực"
Đứa con không đáp lời.
"Mẹ bảo cha mang đến cho con đôi giày"
"Con đă có giày rồi"
"Đây là đôi giày thể thao mà con muốn, giày chơi bóng rổ"
"Nó rất đắt tiền, cha mua làm ǵ?"
"Thử mang vào xem"
"Con không chơi bóng rổ. Con không dùng nó vào việc ǵ
cả. Tốt hơn là cha mang nó về đi, ở đây không ai mang giày này cả"
Sáng tinh mơ, đàn chim trong rừng đang rộn ră hót vang.
Giữa tiếng ríu rít của nhiều loại chim sẻ, một chú chim hét đơn lẻ líu lo
nằm kín trong đám lá dầy bên cạnh cây bạch quả v́ vậy tôi không biết nó đậu
trên nhánh nào. Thế rồi một vài con chim ác là bay đến khàn giọng họa theo.
Một khoảng yên ắng khá lâu bên ngôi chùa gạch làm tôi nghĩ rằng bầy chim đă
bay mất, tôi dạo ṿng quanh và thấy một thiếu niên đang nh́n lên những con
chim đang hót, cái đầu cạo của chú mờ mờ đen chưa được đốt bằng những nén
hương điểm đạo. Chú mặc một bộ áo nhật b́nh, màu da hồng hào của khuôn mặt
tuấn tú không giống như nước da vàng bủng của các sư từng ăn chay một thời
gian dài. Cha của chú c̣n khá trẻ, một nông dân, đang cầm trong tay một đôi
giày bóng rổ đế trắng với những sọc màu đỏ và xanh da trời mà ông đă lấy ra
khỏi hộp. Ông đang thở nặng nhọc. Tôi đoán chừng người cha đă gây áp lực bắt
cậu con trai cưới vợ và và tự hỏi không biết chú ấy rồi sẽ phát thệ không.