Ấn tượng Mã Lai

Thánh đường Hồi Giáo

Đất nước Malaysia đón tôi vào một buổi chiều tháng năm sau một tiếng đồng hồ ngồi trên máy bay. Chuyến bay khởi hành lúc 11 giờ trưa từ  Thành phố Hồ Chí Minh. Ngồi trên máy bay mới liếc sơ qua vài trang báo, dùng xong bữa trưa và hớp một ngụm trong tách cà phê nóng từ tay cô tiếp viên hàng không xinh đẹp, mắt tôi đã mở to ra bởi cảnh đẹp như hút hồn phía bên dưới khung cửa kính: một màu xanh bạt ngàn của rừng cọ. Chút say sóng vì không quen đi máy bay bỗng dưng tan biến đâu mất. Trong tôi rộn lên một nỗi háo hức trẻ thơ khi vừa thấy một khung cảnh đất nước xinh đẹp như trong chuyện thần tiên.

Ra khỏi sân bay, một chuyến xe bus 50 chỗ ngồi đến đón đoàn của chúng tôi, mặc dù chúng tôi chỉ có mười bảy người. Trước khi về đến thủ đô Kuala Lumpur, xe chở đoàn chúng tôi ghé tham quan thánh đường Hồi Giáo. Những con đường chúng tôi đi qua sạch và đẹp với những rặng cây xanh hai bên đường. Những hàng đèn đường màu xám bạc với những giá đèn hình cong cong theo nhiều kiểu rất đẹp mắt, thỉnh thoảng xuất hiện pha lẫn với những tòa nhà có những hình tròn chóp nhọn bên trên làm cho ta có cảm giác đi ngược thời gian về những tòa lâu đài cổ xưa.

Ngôi thánh đường kỳ vĩ lấp lánh trong ánh nắng chiều. Đây là nhà thờ của người Hồi Giáo. Nhìn từ xa xa tôi thấy một đoàn người trong chiếc áo dài lễ phục màu hồng trùm kín đầu thật đẹp mắt giống như một đàn chim hồng hạc đang phơi mình trong nắng giữa khỏang sân rông mênh mông đen bóng của thánh đường. Trong tôi dấy lên một sự ngưỡng mộ về sự quy củ, về cái đẹp của tôn giáo này. Đến gần, hóa ra lại họ lại không phải những tín đồ Hồi Giáo. Họ là những du khách như chúng tôi. Du khách vào đến nhà thờ này, muốn đi tham quan thánh đường, phải khoác một chiếc áo màu hồng dài tay trùm đầu và kín đến chân, kiểu áo tròng đầu giống như chiếc áo mưa khẩn cấp nhưng lại có nút dán phía trước. Khuất bên cạnh cổng vòm của nhà thờ, là một căn phòng nhỏ treo những chiếc áo dài hồng ngay ngắn trên móc. Du khách có thể đến đó chọn chiếc áo vừa vặn với mình, để đi tham quan xung quanh nhà thờ, hoặc chụp hình mà không phải trả tiền thuê áo. Đây là một cách giới thiệu rộng rãi nền văn hóa của nước họ. Khác hẳn với một số nơi du lịch khác, để vào tham quan một nơi nào đó, chúng ta phải mua vé vào cửa!!! Dù thánh đường rộng mênh mông, nhưng đi một đoạn, chúng tôi lại gặp những cô gái Hồi Giáo xinh đẹp trùm kín người chỉ chừa khuôn mặt, hướng dẫn chúng tôi những nơi không được đặt chân đến. Một người trong đoàn chúng tôi sơ ý bước vào “vùng cấm địa”, sau khi biết là người Việt Nam, họ nghiêm nghị nói bằng tiếng Việt: “Không được vào”! hoặc “Cài nút lại” khi có người khoác chiếc áo choàng mà quên cài nút áo. Họ hiếu khách nhưng cũng cương quyết. Hôm đó nhằm vào lúc họ đang cầu nguyện, chúng tôi không được bước vào bên trong. Tuy không được vào hẳn bên trong nhưng tiếng cầu kinh trầm hùng vang vọng ra từ bên trong trên những mái vòm của nhà thờ, và nhìn những mặt đá bóng loáng trên sân nơi tín đồ hàng ngày quỳ xuống cầu nguyện cũng tạo cho du khách một cảm giác vô cùng ngưỡng mộ và không kém thành kính.

Bên ngoài nhà thờ là quảng trường rộng mênh mông, có những vỉa đá màu đen hình ngôi sao sáu cạnh khá lớn nằm dưới những vòm cây xanh, là nơi chiều chiều các cô gái hoặc các bà mẹ ra ngồi hóng mát và tán gẫu. Mặc dù thời gian  dừng chân lại nơi thánh đường này không lâu, nhưng tôi cũng ghé lại ngồi bên cạnh họ trên bờ đá đen bóng hình ngôi sao đó. Dù không hiểu họ đang nói gì, nhưng ngắm đứa trẻ mắt đen láy nằm trong chiếc xe nôi, nhìn những người mẹ trẻ duyên dáng trong chiếc khăn trùm đầu, và tận hưởng làn gió mát văng vẳng tiếng kinh chiều giữa khoảng trời mênh mông này, tôi ước ao thời gian ngừng trôi.

Nghĩa trang Hồi Giáo

Rời khỏi thánh đường, xe đưa chúng tôi về Kuala Lumpur. Trên đường đi có đi vòng qua những con đường mà hai bên là… nghĩa trang. Những ngôi mộ của người Mã Lai không giống như mộ phần của người Việt. Bia mộ chỉ cao hơn mặt đất hơn một tấc. Bên trên là những tàng cây to bóng mát. Mới nhìn không thể biết được đó là nghĩa trang mà chỉ giống như một khu vườn, một đồi cây. Những ngôi mộ của người Hồi Giáo thì đặc biệt hơn nữa. Nhìn từ xa thấy một vườn toàn là những chiếc trụ nhỏ hình giống như những cái chai trong trò chơi bowling và bên trên là những hình tròn chóp nhọn. Mỗi chiếc trụ là một ngôi mộ. Mộ của người Hồi Giáo chiếm diện tích rất nhỏ, bởi vì khi chôn họ không chôn trong quan tài. Sau khi qua đời 24 tiếng đồng hồ là đem đi chôn, quan tài chỉ để dùng đưa thi hài ra nghĩa địa tránh sự dòm ngó mà thôi. Người chết được chôn nghiêng theo một góc 45 độ, mắt hướng về phía Tây, là nơi có thánh địa Méc-ca. Cuộc đời một người Hồi Giáo phải có một lần hành hương về thánh địa Méc ca, đó là tâm nguyện của họ, nên khi chết mặt họ cũng hướng về nơi này. Đây là nét văn hóa đặc sắc thể hiện một đức tin mãnh liệt của họ từ lúc sống cho đến khi lìa đời.  

Khách sạn ở Mã lai

Đó là khách sạn 4 sao với những người bồi cao lớn mắt to, mũi cao, để râu cá chốt và nước da đen cháy làm tôi cũng ngại ngùng mỗi khi đi chung thang máy với họ. Trong lúc chờ nhận phòng, tôi đảo mắt nhìn quanh phòng tiếp tân. Đang mùa du lịch nên khách cũng khá đông, nhiều đoàn ngồi thành từng nhóm rải rác khắp sảnh. Có những nhạc công cầm chiếc kèn trumpet và cây violon-xen thật to chuẩn bị biểu diễn vào buổi tối. Mắt tôi dừng lại ở một tủ kính, trong đó bày những chiếc đồng hồ rất lạ mắt, những chiếc mề đay và cả một hòn đá nhỏ bên trên có ghi mấy câu thơ:

“Be careful of the words you say.

Keep them soft and sweet,

Because you never know, from day to day,

Which ones you'll have to eat.”

Xin tạm dịch

“Cẩn trọng với lời nói

Khẽ khàng và ngọt ngào

Ngày mai ta nào biết

Sẽ phải ăn gì đây”

Tôi chợt giật mình, những tiếng ồn ào trong khách sạn hiện giờ chỉ có ở đoàn… Việt Nam chúng tôi. Các đoàn đến từ những nước khác họ nói chuyện rất khẽ. Quả thật người Việt Nam mình thường quá tự nhiên, đi đến đâu cũng cười nói ồn ào mà quên mất mình đang ở trong khung cảnh nào. Sau một ngày đường đi từ sáng đến tối, hết trên máy bay rồi đến xe bus, rồi đi bộ..; nên lúc thả người xuống chiếc giường nệm là thấy sung sướng nhất trên đời. Mắt tôi đập ngay vào một hình mũi tên trên trần nhà. Trên mũi tên là chữ Mã Lai ghi tên thánh Allas, mũi tên quay về hướng thánh địa Méc-ca. Vì người Hồi Giáo cầu nguyện năm lần trong một ngày, nên nhiều khách sạn đều có mũi tên này để giúp cho họ biết hướng và quỳ xuống để thực hiện việc cầu nguyện bất cứ khi đang ở đâu. Tôi kéo thử hộc tủ đầu giường ra, và thật ngạc nhiên khi thấy bên trong chỉ vẻn vẹn có một cuốn kinh Qu’ran rất dày bằng tiếng Anh. Tò mò đọc thử, tôi thấy có ghi “Bản in dùng cho khách sạn”. Đây là cách rất hay để duy trì cũng như truyền bá tôn giáo và nhân đó giới thiệu cho du khách biết được nền văn hóa tôn giáo của xứ sở họ một cách tường tận. Lật trang đầu tiên, đó là lời giới thiệu của nhà xuất bản, tôi đọc thấy những dòng như sau: “Hãy hít một hơi thở sâu. Xóa bỏ hết tất cả những xáo động ngoại cảnh trong tâm trí bạn. Hãy hứa với chính mình là không để cho những thiên vị hẹp hòi, định kiến về quốc gia, chủng tộc… đoạt lấy mất cơ hội khám phá ra Chân Lý cho chính bản thân mình…” Bỗng dưng tôi phát hiện thấy mình cũng đang hít một hơn thở sâu và xua tan hết những âu lo về một chuyến đi xa, và những điều vướng bận khác. Mắt trĩu nặng, tôi chìm đắm vào một giấc ngủ ngon và mơ thấy mình được sự che chở của…. Thánh A La.

Những ngày sau khi ở một khách sạn khác, trong khi quan sát bộ ly tách rất đẹp trên bàn, tôi chợt thấy một tấm… bảng giá; ghi giá cả tất cả các đồ dùng trong phòng, ghi cả nơi sản xuất và địa chỉ của cửa hàng để du khách có thể đến mua nếu thích. Đây là một kiểu quảng cáo rất hay và tế nhị. Vừa quảng cáo được thương hiệu và chất lượng.

Đến Malacca  tìm thấy tuổi thơ

Trên chiếc xe bus hướng về Malacca, hướng dẫn viên bắt đầu kể về lịch sử của thành phố này. Vào năm 1403 có chàng hoàng tử tên là  Parameswara xứ Sumatra bị lưu đày tìm và chốn dung thân. Khi chạy đến một làng chài nhỏ phía bờ biển bên kia quê hương của chàng. Chàng chứng kiến một quang cảnh trên một chiếc cầu hẹp có một chú hươu bị con chó sói đuổi đến cùng đường. Khi chú hươu sắp sửa bị sói ăn thịt thì nó dừng lại và húc con chó sói rơi xuống sông. Chàng hoàng tử nghĩ rằng mình không thể chạy trốn mãi, nên quyết định dừng lại và xây dựng thành phố nơi đây. Malacca, là tên loài cây khi chàng ngồi nghỉ lúc chứng kiến cảnh ngoạn mục trên.

Cát Tường ở Melaka

Đến Malacca ta như nhìn thấy lại quê hương Việt Nam cách đây hai mươi năm với những đồ thủ công truyền thống. Nhìn những đôi guốc mộc thô sơ lớn nhỏ tôi chợt chạnh lòng khi nhớ tới một bài hát của nhạc sĩ Trần Quang Lộc “về đây nghe em, về đây mặc áo the đi guốc mộc…”. Những đôi guốc mộc giản dị ở nước ta giờ như không còn nữa, mà nay được gọt dũa và sơn phết tân kỳ và đắt tiền hơn nhiều. Tôi cũng nhìn thấy những chiếc chạc ná. Ngày xưa hầu như cậu con trai Việt Nam nào cũng biết làm những chiếc ná dây thun đẽo bằng những chạc cây hình chữ V, dùng để bắn chim. Lâu rồi, tôi không nhìn thấy nữa. Những con vụ được đẽo bằng gỗ, với sợi dây dù quấn quanh cũng được bày bán ở đây. Đi trong đoàn tôi, cũng có cô cậu đã mười tám đôi mươi, nhưng hình như chưa bao giờ nhìn thấy con vụ bằng gỗ. Những đồ chơi nhập từ Trung Quốc quá hiện đại đã đánh bạt tất cả những đồ chơi thô sơ, nên trẻ em nước ta  không bao giờ có được cái cảm giác gần gũi thiên nhiên, và học tính kiên nhẫn tỉ mỉ trong quá trình tự tạo cho mình một món đồ chơi. Đến Malacca tôi như tìm gặp lại tuổi thơ của mình. Một chút ngậm ngùi dâng lên khi nghĩ về đất nước mình cũng có một vùng biển dài, cũng có một nguồn tài nguyên thực vật phong phú, cũng có nghề thủ công mỹ nghệ, sao bây giờ giống như một cô gái quê lên thành phố và thoáng chốc đã mất hết vẻ chân quê của mình.  

Chuyến đi tuy ngắn ngày, nhưng vẫn để lại dấu ấn sâu đậm cho chúng tôi về một xứ sở xinh đẹp đầy ấn tượng này. Đất nước này mang lại cho tôi một bài học về sự không dễ dãi; về những quy luật cần tuân thủ cuả cuộc sống, sự quan tâm đến môi trường xung quanh và giữ gìn bản sắc văn hóa của mình. Tôi nhủ thầm, nếu có dịp nhất định phải trở lại đất nước này.

Nhị Tường